รู้ลึกถึง “รากผม”
06 ก.พ. 2560 09:49 น.
ผม คือ ขนที่งอกปกคลุมหนังศีรษะของเรา เป็นคีราตินที่ประกอบด้วยกรดอะมิโน และแร่ธาตุ C, H, N, P และ S โดยผมจะถูกแบ่งออกเป็น 2 ส่วน คือ เส้นผม (Hair shaft) และรากผม (Hair root)
1. เส้นผม (Hair shaft) เป็นส่วนที่งอกออกมาปกคลุมหนังศีรษะ เป็นเซลล์ส่วนที่ตายแล้ว มีลักษณะโครงสร้างภายในแตกต่างกันไปตามผมชนิดต่างๆ ทำให้ลักษณะที่ปรากฏให้เห็นภายนอกต่างกัน เช่น ผมเหยียดตรง ผมหยักศก ผมสีดำ ผมสีบรอนด์ ผมสีน้ำตาล เป็นต้น ซึ่งถ้านำเส้นผมมาตัดตามแนวขวาง จะสามารถแยกส่วนประกอบได้ 3 ชั้น คือ
- ผิวนอก (Cuticle) อยู่ชั้นนอกสุด โปร่งแสงไม่มีสี เป็นเกล็ดใสๆ ที่เรียงซ้อนกันแบบเกล็ดปลา เรียกว่า Keratinized cell รอบเส้นผม ซึ่งประกอบด้วยคีราตินชนิดแข็ง (Hard Keratin) เป็นส่วนใหญ่ จึงทำให้เส้นผมมีความแข็งแรง ช่วยป้องกันการซึมผ่านของสิ่งสกปรกที่เข้าไปทำลายเส้นผม และยังสามารถปกป้องชั้นเนื้อผม ไม่ให้สูญเสียความชุ่มชื้น และเม็ดสี ลักษณะของเกล็ดผมเมื่อโดนความร้อนความชื้น จากสารเคมีบางตัวที่เข้ามาทำปฏิกิริยากับเส้นผม ทำให้เกล็ดผมเปิด จนเกล็ดผมฉีกขาดและไม่สามารถเรียงตัวปิดได้ จนเกล็ดผมไม่สามารถปกป้องความชุ่มชื้นได้ จึงเป็นสาเหตุที่เส้นผมเริ่มแห้งเสีย และยิ่งหากขาดการบำรุง ส่วนผมที่สุขภาพดีเกล็ดผมจะปิดและเรียงตัวกันดี
- เนื้อชั้นนอก (Cortex) เป็นชั้นที่มีความหนาที่สุด มีส่วนประกอบเป็นเซลล์รูปกระสวยลายเส้นใยเรียงอัดแน่นตามแนวยาว มีช่องอากาศ (Air space) โปรตีน คีราติน และเส้นใยโปรตีนที่เกาะรวมกันเป็นโครงสร้างตามธรรมชาติ ช่วยทำให้เส้นผมมีความยืดหยุ่น และเนื้อผมชั้นนอกเป็นแหล่งรวมของเม็ดสี (Pigment) เป็นจำนวนมาก ซึ่งเป็นตัวกำหนดสีผม
- แกนผม (Medulla) เกิดจากโปรตีน และไขมัน แกนผมไม่มีบทบาทการทำงาน ส่วนใหญ่จะพบในผมที่มีสภาพแข็งแรง แต่ลักษณะผมเส้นเล็กมักจะไม่มีแกนผม
2. รากผม (Hair root) เป็นส่วนที่ฝังตัวอยู่ในเนื้อเยื่อของหนังศีรษะ มีลักษณะรูปร่างคล้ายหลอด เรียกว่า ต่อมรากผม (Hair Follicle) ตอนล่างสุดของรากผม มีลักษณะโป่งพองออก เป็นกระเปาะเปิด มีลักษณะเว้าเข้าด้านในรูปร่างคล้ายคีม โดยเรียกว่า Hair Bulb รากผมตั้งอยู่บนฐานซึ่งเป็นเนื้อยึดต่อ (Connective Tissue) มีลักษณะคล้ายนิ้วมือยื่นเข้าไปในโพรงของ Hair Bulb เรียกว่า ปุ่มปลายแหลม (Papilla) ดังนั้นต่อมรากผมแต่ละต่อมจะมีปุ่มปลายแหลม 1 อันเสมอ ปุ่มนี้มีความสำคัญต่อการเจริญเติบโตของเส้นผม เนื่องจากเป็นส่วนที่มีโลหิต และมีเส้นประสาทมาหล่อเลี้ยง ทำให้เซลล์รากผมมีการเจริญเติบโต เกิดเซลล์ใหม่ของผมขึ้นเรื่อยๆ และในส่วนของคนที่หัวล้าน มีสาเหตุจาก เซลล์ของปุ่มปลายแหลมตายหรือฝ่อไป จึงทำให้ผมขาดสารอาหาร และหลุดร่วงโดยไม่มีการงอกขึ้นมาใหม่อีก
ขอขอบคุณข้อมูลส่วนหนึ่งจาก vcharkarn.com